این نوشته در تلاش است تا به معرفی افراد صاحب‌نام و مشاهیر آینده پژوهی بپردازد و مختصری از زندگی شخصی و حرفه‌ای آن‌ها را مرور کند. چهره‌هایی مطرح مانند سردار و عنایت‌الله که نام آینده‌پژوهی با نام آن‌ها گره خورده تا افرادی مانند هاکسلی و مک‌لوهان که آینده‌نگرانه به جهان نگریسته و آثار، اندیشه‌ها و نظریاتی از خود بر جای گذاشته‌اند که در زمانه خود بی‌نظیر بوده است.
ضیاءالدین سردار
سردار در پاکستان متولد شد. در طول دوران زندگی اصالت اسلامی خود را حفظ کرد و آثار متعددی برای دستیابی به آرمان‌های اسلامی ایجاد نمود. از جمله کتاب‌های او می توان به آینده تمدن اسلامی، آینده پژوهی اسلامی، وضع اندیشه‌های آینده و پست مدرنیسم اشاره نمود. او نخستین اندیشمندی‌ست که مفهوم آینده پژوهی اسلامی را ابداع و بهره‌گیری از آن را برای حل چالش‌های مسلمانان در آینده توصیه کرده است.
جنیفر گیدلی
دکتر جنیفر گیدلی، روانشناس، استادیار و آینده‌نگر استرالیایی است. وی هم‌چنین دارای سمت‌های دانشگاهی در دانشگاه RMIT ملبورن (۲۰۰۶-۲۰۰۳) و دانشگاه Swinburne (20012-2008) بوده است.
وی به عنوان رئیس پیشین فدراسیون آینده پژوهی (۲۰۱۷-۲۰۰۹) بوده است. کتاب‌های اخیر او شامل آموزش پس از شکل‌گیری (یک فلسفه برای آینده‌های پیچیده و آینده) وآینده (یک معرفی بسیار کوتاه است).
علایق پژوهشی: آینده پژوهی و پایداری، تحول آموزشی، روانشناسی پس از شکل تکامل آگاهی.
آینده پژوهی
وندل بل
وندل بل در سال ۱۹۲۴ در شیکاگو متولد شد. بل در سال ۱۹۴۸ مدرک دکترای خود در رشته علوم اجتماعی از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا دریافت کرد. او نقش ارزشمندی را در تبیین و پایه‌ریزی رشته آینده پژوهی در جهان ایفا کرده است. می‌توان ادعا کرد که بل در تمامی دوره‌های آینده پژوهی از تولد تا بلوغ حضور داشته است.
در سال ۲۰۰۸ کتاب دوجلدی “مبانی آینده‌پژوهی” او از سوی “انجمن آینده‌پژوهان حرفه‌ای” به عنوان یکی از ۱۰ اثر مهم در حوزه کتاب‌های آینده‌پژوهی برگزیده شد.
عمق دیدگاه و نظریات بل نشان از سابقه طولانی او در آینده پژوهی دارد. یکی از دغدغه‌های بل رفع شبهات مختلف وارد شده به آینده پژوهی است.
آینده نگاری راهبردی
نیک باستروم
نیک باستروم، فیلسوف سوئدی دانشگاه آکسفورد است. او اکنون مدیر دو نهاد دانشگاه آکسفورد به نام مؤسسه آینده بشریت و برنامه تأثیرات فناوری آینده است.
حوزه تخصصی او فلسفه اخلاق، فلسفه تحلیلی، فیزیک ، منطق ریاضی و آینده تکنولوژی است.
مشاهیر آینده پژوهی
سناریو در آینده پژوهی
سهیل عنایت الله
سهیل عنایت الله، پژوهشگر و آینده‌پژوه پاکستانی‌الاصل اهل استرالیاست. شهرت وی به واسطه ابداع روش تحلیل لایه‌ای علت‌هاست. سهیل عنایت الله دانشمند برجسته علوم اجتماعی است که در رشته‌های آینده پژوهی در علوم سیاسی و کلان تاریخ در فلسفه تحصیل کرده است. او در سال ۲۰۰۹ مقاله‌ای نوشت که در نشریات معتبری هم‌چون “نشریه ی بررسی منافع ملی هند”، “نشریه مطالعات اقتصادی استرالیا” و “ژورنال آینده پژوهی” منتشر شد.
آینده پژوه کیست؟
روبرتو پولی
رابرتو پولی در دانشکده جامعه‌شناسی دانشگاه تورنتو ایتالیا به تدریس فلسفه، اخلاق کاربردی و آینده‌پژوهی می‌پردازد. علایق پژوهشی او شامل هستی‌شناسی، سیستم‌های پیش‌بینی و نظریه ارزش‌ها و مفهوم شخص می‌باشد.
آینده پژوهی
چشم انداز در آینده پژوهی
فرد پولاک
فردرپک لودویک پولاک، تاریخ‌نگار، پژوهشگر علوم اجتماعی و آینده‌پژوه یهودی‌تبار هلندی از جمله مؤثرترین پایه‌گذاران مطالعات آینده است.
کتاب “انسان در جست و جوی معنا” که یکی از کتاب‌های مشهور پولاک است در سالهای پس از جنگ جهانی دوم منتشرشد و مفهوم چشم‌انداز را به طور جدی مورد توجه قرار دارد. در این کتاب، پولاک یک بنیان منطقی برای مفهوم پیش بینی هنجاری ارائه داد. پیش‌بینی هنجاری معطوف به این است که چه چیزی در آینده باید رخ دهد؟ دیگر کتاب بسیار مهم و ارزشمند پولاک “تصویر آینده” نام دارد. اولین مطالعه فلسفی نظام‌مند مرتبط با نقش تصاویر آینده در فرهنگ‌های گوناگون و در طول تاریخ را می‌توان در کتاب تصویر آینده یافت. پولاک در این کتاب تصورات آرمانی از آینده و رابطه آن‌ها با فرهنگ و افت و خیز تمدن‌ها را بررسی می‌کند.
روش های آینده پژوهی
آلوین تافلر
آلوین تافلر در سال ۱۹۲۸ در شهر نیویورک و در یک خانواده یهودی مهاجر که از لهستان به آمریکا مهاجرت کرده بود متولد شد. در اواسط ۱۹۶۰ ، تافلر تحقیق پنج سالهای را آغاز کرد که تبدیل به کتاب شوک آینده، در سال ۱۹۷۰ شد. تافلر اصطلاح شوک آینده را در این کتاب برای اشاره به شرایط جامعه زمانی که تغییرات بیش از حد سریع رخ می‌دهد و در نتیجه آن سردرگمی اجتماعی و ناتوانی در فرایندهای تصمیم‌گیری طبیعی اتفاق می‌افتد، ابداع نمود.
وی گسترش اینترنت و ایمیل، رسانه‌های تعاملی، تلویزیون کابلی، شبیه‌سازی و دیگر پیشرفت‌های دیجیتال را پیش بینی نمود.
آینده پژوهی
آینده پژوهی
آلدوس هاکسلی
آلدوس هاکسلی در انگلستان به دنیا آمد. هاکسلی پس از نگاشتن چندین اثر خود در شمار داستان‌سرایان و شرح حال نویسان مشهور انگلیسی درآمد. هم‌چنین او را به خاطر احاطه حیرت‌انگیزش بر اغلب علوم و متون زمان خویش، بهترین مغز دوران خود نامیده‌اند.
معروف‌ترین رمان او “دنیای قشنگ نو” است که داستان آن در قرن بیست و ششم در لندن اتفاق می‌افتد. هاکسلی یک انسان‌گرا، صلح‌جو و هجونویس بود. بعدها موضوع‌های روحانی هم‌چون فراوان شناسی عرفان فلسفی به طور مشخص و عام گرایی نیز در شمار علایق او قرار گرفتند.
آینده پژوهی و پیش بینی
مهدی منجره
مهدی منجره، یک اقتصاددان و جامعه‌شناس مراکشی است که متخصص در مطالعات پژوهشی است. او یکی از بزرگ‌ترین محققان عربی و بین‌المللی در مسائل سیاسی، روابط بین‌المللی و مطالعات پژوهشی محسوب می‌شود.
وی در مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فکری تألیفاتی داشت و به موضوعات حقوقی، ارزش ها، استراتژی، توسعه و عقب ماندگی توجه زیادی نمود. مهم‌ترین کتاب‌های او عبارتند از:
از گهواره تا گور چاپ اول، قاهره، ۱۹۸۱
اولین جنگ داخلی، انتشارات العیون، رباط ، ۱۹۹۱
آینده پژوهی استراتژیک
مارشال مک لوهان
مک لوهان، یک فیلسوف کانادایی است. کار او سنگ بنای مطالعه نظریه رسانه است. مک لوهان اصطلاح دهکده جهانی را ابداع کرد.
کتاب‌های او عبارتند از:
عروس مکانیکی: یک مطالعه پیشگام در زمینه‌ای است که اکنون به عنوان فرهنگ عامه شناخته می‌شود.
کهکشان گوتنبرگ: یک مطالعه پیشگام در زمینه‌های فرهنگ شفاهی، فرهنگ چاپ، مطالعات فرهنگی و بوم‌شناسی رسانه‌ای است.
آینده پژوهی و برنامه ریزی
جان نایزبیت
نایزبیت، نویسنده آمریکایی و سخنران عمومی در زمینه مطالعات آینده است، اولین کتاب او “کلان‌روندها: ده مسیر جدیدی که زندگی ما را متحول می‌کند” نام داشت. این کتاب نتیجه تقریباً ده سال تحقیق بوده است. نایزبیت تأثیر عمیقی بر آینده‌داران پیشرو مدرن، مانند دیوید هول و دیگران داشته است. وی یکی از آینده‌پژوهان پرآوازه است که شهرت خود را بیشتر مدیون نگارش کتاب کلان‌روندها است. این آینده پژوه و صاحب‌نظر ۱۵ دکتری افتخاری در رشته‌های علوم انسانی، فناوری و دانش دارد . یکی از ویژگی‌های جالب زندگی او اقامت و فعالیت وی در کشورها و قاره‌های گوناگون است و این خود در تبدیل او به یک آینده پژوه جهانی نقش به سزایی داشته است.
آینده پژوهی و آینده نگری
آدام گوردون
آدام گوردون در استفاده از راه حل‌های بینشی در صنعت تخصص دارد. آدام عضو هیئت تحریریه پیش بینی است. از آن جا که شرکت‌ها در پاسخ به فناوری‌های جدید، تغییر بازارها و فشارهای اجتماعی مجبور هستند هر چه سریع‌تر و جامع‌تر تغییر شکل دهند. چالش بینی تغییرات، تغییر فرصت‌های جدید، تفسیر فرصت‌های جدید و تعیین جهت مناسب به یک مهارت اصلی برای رهبران تجارت تبدیل شده است.
آینده پژوهی و تصاویر آینده
آینده پژوهی
کازو میزوتا
آینده پژوهی فناوری
استاد برجسته که به مدت ۳۶ سال در دانشگاه کیوتو سانیگو به تدریس پرداخته است. یکی از دوره‌هایی که وی برگزار نموده است دوره روابط انسانی و ماشین آلات در سال ۲۰۳۵ است. تمرکز این دوره بر روی سه عامل زیر بوده است:
شخصیت فرهنگی؛ چگونه در یک فرهنگ جهانی شده موفق شویم، درک داخلی از خود و دیگران، سپس یک آینده‌نگری جدید از آنجا؛
نوآوری فنی؛ ربات‌ها، آیا آن‌ها می‌توانند زندگی ما را غنی سازند یا شیوه زندگی ما را به دست گیرند؟
تکامل انسانی؛ چگونه می‌توانیم آینده و آینده‌بینی بهتری را برای خود فراهم کنید.
آینده پژوه
جوردی سِرپا
آینده پژوهی
او حرفه‌ای طولانی به عنوان آینده‌نگر دارد و عضو فدراسیون جهانی، در حال حاضر نائب رئیس بخش ایبریوآمریکایی است. هم‌چنین عضو همکاری آکادمی جهانی هنر و علوم و عضو هیئت تحریریه بین‌المللی آینده است. وی ارزیابی در آینده پژوهی، آینده‌نگر، برنامه‌ریزی اطلاعاتی و استراتژیک را به سازمان‌های مختلف از جمله چندین دولت و شرکت خصوصی ارائه داده است.
سلام و وقت بخیر
ممنونم بابت مطالب خیلی خوبی که به اشتراک میگذارید آقای دکتر.
آینده پژوهی یکی از حوزه هایی است که من به شدت شیفته اش هستم و خیلی دوست دارم درباره اش بیشتر و بیشتر بدونم.
پاینده باشید