تصویرسازی برای آینده پژوهی؛ مروری جامع بر یک مقاله‌ (روایت نخست)

علیرغم نقطه شروع ابتدایی آن، که می‌توان به راحتی ویژگی‌هایش را به چالش کشید؛ آینده‌پژوهی، پژوهش آینده‌ها یا آینده‌شناسی از آغاز قرن بیستم مورد توجه و حمایت فزاینده‌ای قرار گرفت (دیتور،۲۰۱۹؛ فرگنانی و جکسون،۲۰۱۹؛ گوردون و همکاران، ۲۰۲۰). با وجود ترویج موقعیت‌های رقابتی مختلف، برخی از ویژگی‌های اصلی آینده‌پژوهی تا حد زیادی مورد قبول واقع شده‌اند. نخست اینکه یک درک غیرقطعی، یا به طور دقیق‌تر، یک درکِ از پیش غیرقطعی انگارانه، زیربنای هر رویکرد آینده‌نگاری هنجاری، تحول‌آفرین یا راهبردی می‌باشد (آمارا، ۱۹۸۱). تنها در صورتی که آینده از طریق اقدامات قبلی تعیین نشده باشد، می‌توان آن را تغییر داد و بدین‌سان هرگونه تلاش برای انجام این امر را توجیه کرد. این مقوله، تاثیر گذشته و حال را نفی نمی‌کند، اما تغییر احتمالی آینده را برجسته می‌سازد. دوم اینکه مطالعات آینده در مورد آینده‌نگاری است؛ نه در مورد پیش‌گویی یا مدلسازی آینده؛ حتی با فرض اینکه مدلسازی بتواند از آینده‌نگاری حمایت کند. از سوی دیگر، آینده‌های متعدد می‌توانند تصمیم گیران را مطلع کنند و به آماده‌سازی، پیش‌نگری و توسعه‌ی-به عنوان مثال- سیاست‌های قوی کمک کنند. بنابراین آینده‌پژوهی نمی‌تواند و قصد ندارد پیش‌گویی کند که در آینده چه رخ خواهد داد (گادت و دورنس، ۲۰۱۱؛ عنایت‌الله، ۲۰۱۳).

دیتور (۲۰۱۹) استدلال می‌کند که «آینده را نمی‌توان پیش‌گویی کرد زیرا یک آینده‌ی مشخص وجود ندارد»، «اما آینده‌های جایگزین را می‌توان و باید پیش‌بینی کرد» و «آینده‌های مرجح را می‌توان و باید تصور، اختراع، اجرا، به طور مداوم ارزیابی و بازبینی کرد» و در نهایت «هر ایده‌ی مفید در مورد آینده باید مضحک به نظر برسد. […] آنچه که به طور عمومی و یا حتی از نظر تخصصی به عنوان محتمل‌ترین آینده در نظر گرفته می‌شود، اغلب یکی از کم احتمال‌ترین آینده‌ها است.» (دیتور، ۲۰۱۹، ص۴) یا به عبارت دیگر، «محتمل‌ترین آینده نیست.» (کان، ۱۹۸۲). در نتیجه آینده‌ای وجود ندارد؛ بلکه آینده‌های چندگانه با احتمالات یا سطوح ترجیحی متفاوتی موجود می‌باشند (رولند و اسپانیول، ۲۰۱۵). علاوه بر این، غیرقابل پیش‌گویی بودن و غیر متعارف بودن آینده‌پژوهی برجسته می‌شود. این امر برداشتی را تصحیح می‌کند که اغلب به اشتباه هسته‌ی آینده‌پژوهی فرض می‌شود: معمولا آینده محتملی وجود ندارد؛ از این رو تلاش برای پیش‌گویی یا پیش‌بینی آینده مستعد شکست است. یا به بیان دیگر: آینده‌پژوهی در مورد یافتن یک آینده محتمل نیست، بلکه به دنبال آینده‌های ممکن چندگانه است. علیرغم تفاوت‌ها در این زمینه، یک اجماع بر تمرکز بر آینده‌نگاری، به جای پیش‌بینی آینده، وجود دارد که اشاره دارد به روش‌هایی که می‌توانند آینده‌های جایگزین احتمالی را شناسایی و به‌جای تلاش برای پیش‌گویی آینده، از آن‌ها به صورت راهبردی استفاده کنند.