اجرای آینده نگاری استراتژیک شامل ایجاد یک رویکرد ساختار یافته برای شناسایی و تجزیه و تحلیل آینده‌های بالقوه و توسعه‌ی بینش‌هایی است که به تصمیم‌گیری کمک می‌کند.
این فرآیند به یک تیم اختصاصی با مهارت‌ها و تخصص‌های متنوع، از جمله محققان بازار، متخصصان موضوعی (Subject Matter Experts) و تحلیلگران آینده‌نگاری نیاز دارد. با استفاده از ابزارها و روش‌های مختلفی مانند سناریونگاری، تحلیل روند و پویش محیطی، سازمان‌ها می‌توانند چشم‌اندازهای بالقوه آینده را بهتر درک کنند.
به طور کلی پنج گام مهم برای پیاده‌سازی آینده‌نگاری در سازمان به شرح زیر هستند:
- تعیین قلمرو فعالیت و اهداف؛ در مورد اهداف شفاف باشید
- ترسیم روند اجرایی آینده‌نگاری
- ایجاد یک تیم آینده‌نگاری قوی
- برنامه ریزی برای مشارکت با ذینفعان
- به اشتراک گذاری یافته‌ها
مطالعه بیشتر: ۱۰ مزیت آینده‌نگاری استراتژیک برای سازمان‌ها
۱) در مورد اهداف شفاف باشید.
برای اجرای موفقیت آمیز آینده‌نگاری استراتژیک در سازمان، باید از همان ابتدا در مورد اهداف خود شفاف باشید. با درک شفافی از آنچه که امیدوارید از طریق تلاش‌های آینده‌نگاری به آن دست یابید، توسعه‌ی استراتژی‌های موثر و تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد آینده می‌تواند آسان‌تر باشد.
هنگام تعیین اهداف، مهم است که هم اهداف کوتاه‌مدت و هم اهداف بلندمدت را در نظر بگیرید. اهداف کوتاه‌مدت شامل شناسایی سیگنال‌های ضعیفی است که به روندها و فناوری‌های نوظهوری که می‌توانند در آینده‌ی نزدیک بر کسب و کار شما تأثیر بگذارند، اشاره می‌کنند؛ در حالی که اهداف بلندمدت شامل توسعه‌ی استراتژی‌هایی ایمن سازی آینده (future-proof) برای موقعیت‌یابی سازمان شما در برابر تغییرات در سال‌ها و دهه‌های آینده است. ایمن سازی (future proofing) بدین معنی است که با استفاده از پیش نگری و روش های آینده پژوهی سیستم را در مقابل شوک‌ها و رخدادهای ناخوشایند آینده ایمین سازی کنیم. این عبارت در طیف وسیعی از متون فنی گرفته تا کسب و کار کاربرد دارد.
اهداف زیر می‌توانند به عنوان مبانی برای تلاش‌های آینده‌نگاری شما عمل کنند:
- شناسایی امیدوارکننده‌ترین فرصت‌ها: یکی از اهداف کلیدی آینده‌نگاری راهبردی، شناسایی سودمندترین فرصت‌ها (به ویژه فرصت‌های سرمایه‌گذاری) برای سازمان شما در آینده است. با پیش‌نگری زودهنگام روندها و فناوری‌های نوظهور، می‌توانید سازمان خود را در موقعیت مناسبی برای سرمایه‌گذاری در فرصت‌های رشد جدید و کسب مزیت رقابتی قرار دهید.
- شناسایی موضوعات استراتژیک مورد علاقه: یکی دیگر از اهداف مهم آینده نگاری راهبردی، شناسایی موضوعات مرتبط با اهداف و ارزش‌های سازمان شما است. با شناسایی این موضوعات، می‌توانید تلاش‌های آینده‌نگاری خود را بر روی حوزه‌هایی متمرکز کنید که به احتمال زیاد بر کسب و کار شما تأثیر می‌گذارند.
- ارائه اطلاعات دقیق در مورد موضوعات نوظهور جدید: بینش آینده‌نگاری می‌تواند اطلاعات دقیقی در مورد موضوعات و روندهای نوظهور مرتبط با کسب و کار شما ارائه دهد. شما می‌توانید استراتژی‌ها و عملیات خود را برای خدمت رسانی بهتر به مشتریان خود با اطلاع از این موضوعات تطبیق دهید.
- ارائه اطلاعات دقیق در مورد فعالیت‌های رقبا: بینش آینده‌نگاری همچنین می‌تواند به شما کمک کند در مورد فعالیت‌ها و استراتژی‌های رقبا مطلع شوید. درک محیط رقابتی به شما امکان می‌دهد تا استراتژی‌هایی را برای متمایز کردن خود در بازار ایجاد کنید. داده‌های اخبار، فیدهای RSS، مجلات علمی و داده‌های ثبت اختراع را برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد استارت‌آپ‌ها، رقبا یا فناوری‌های مربوطه رصد کنید.
برای دستیابی به این اهداف، ایجاد یک فرآیند روشن برای جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل و تفسیر بینشهای آینده‌نگاری بسیار مهم است. این ممکن است شامل استفاده از طیف وسیعی از منابع و روش‌های داده و تعامل با طیفی از ذینفعان مانند مشتریان، کارمندان و کارشناسان صنعت باشد. در اینجا رادارهای استارت آپ می‌تواند کمک بزرگی به شما بکند.
مطالعه بیشتر: علائم ضعیف تغییر؛ سیگنال‌های دوست‌داشتنی آینده‌پژوهان
۲) پیشنهاد کاربردی برای طراحی روند اجرایی آینده‌نگاری
با اتخاذ یک رویکرد ساختاریافته و منظم برای آینده‌نگاری راهبردی، می‌توانید سازمان خود را در موقعیتی مناسب برای دستیابی به موفقیت در سال‌ها و دهه‌های آینده قرار دهید. روند زیر آزمون خود را پس داده است و می‌توانیم به عنوان یک فرایند عام از آن استفاده کنیم. البته مشخص است که شما بر اساس موضوع کار خود می‌توانید این فرایند را تغییر دهید.
۱- محرک‌های کلیدی و تأثیر آن‌ها را شناسایی کنید.
اولین قدم در فرآیند آینده‌نگاری، شناسایی عوامل کلیدی است که به احتمال زیاد آینده‌ی کسب و کار یا صنعت شما را شکل می‌دهند. این محرک‌ها شامل نوآوری‌های تکنولوژیکی، تغییرات جمعیتی، تغییرات نظارتی و سایر عواملی است که احتمالاً به طور قابل توجهی بر سازمان شما تأثیر می‌گذارند. محرک‌های کلیدی را بر اساس سطح تاثیر، احتمال و یا بازه‌ی زمانی رتبه‌بندی کنید.
۲- خطوط سیر محرک‌های کلیدی را طرح‌ریزی و ارزیابی کنید.
گام بعدی در فرآیند آینده‌نگری استراتژیک، طرح‌ریزی خطوط سیر محرک‌های کلیدی شناسایی‌شده در مرحله اول است. این کار شامل تجزیه و تحلیل روندها و الگوهای داده‌ها و استفاده از این اطلاعات برای توسعه‌ی سناریوهای بالقوه آینده است. عدم قطعیت‌های حیاتی را شناسایی کنید و احتمالات را برای هر پیشران کلیدی برون‌یابی کنید. با ارزیابی مسیر این محرک‌ها، می‌توانید ریسک‌ها و فرصت‌های بالقوه‌ای که سازمان در آینده با آن‌ها روبروست را بهتر درک کنید.
۳- محرک‌های کلیدی را بازترکیب کنید تا نتایج آینده توسعه یابند.
محرک‌های کلیدی را در برابر یکدیگر ترسیم کنید و نتایج چندگانه را برای بازترکیب‌های مختلف برون‌یابی کنید. با توسعه‌ی طیف وسیعی از سناریوها، می‌توانید نتایج بالقوه‌ی تصمیم‌های استراتژیک مختلف را بهتر درک کنید و برنامه‌های اضطراری را برای رسیدگی به ریسک‌های بالقوه توسعه دهید.
۴- فضاهای فرصت را ایجاد کنید.
مرحله‌ی نهایی در فرآیند آینده‌نگاری، ایجاد فضاهای فرصت است. این کار شامل شناسایی مناطقی است که سازمان شما می‌تواند در روندها و فرصت‌های آینده سرمایه‌گذاری کند. با شناسایی این فضاهای فرصت، می‌توانید استراتژی‌های همسو با بینش آینده‌نگاری خود را توسعه دهید و سازمان خود را در موقعیتی مناسب برای دستیابی به موفقیت بلندمدت قرار دهید.
۳) یک تیم آینده‌نگاری قوی بسازید.
ایجاد یک تیم آینده‌نگاری قوی برای سازمان‌هایی که به دنبال تثبیت آینده نگری استراتژیک در DNA خود هستند ضروری است. تیم آینده‌نگاری مسئول شناسایی روندها، ریسک‌ها و فرصت‌هایی است که ممکن است آینده‌ی سازمان را تحت تاثیر قرار دهند. با یک تیم اختصاصی متمرکز بر آینده‌نگاری استراتژیک، سازمان‌ها می‌توانند چالش‌ها و فرصت‌های بالقوه پیش روی صنعت خود را بهتر درک کنند و استراتژی‌هایی را توسعه دهند که با پیشرفت‌های آینده همسوتر باشد.
برخی کارهایی که باید در یک تیم آینده‌نگاری انجام شوند به قرار زیر هستند:
- تحقیق در مورد روندها و فناوری‌های نوظهور که ممکن است آینده‌ی سازمان را تحت تاثیر قرار دهند؛
- توسعه سناریوهایی که آینده‌های مختلفِ ممکن را برای سازمان بررسی می‌کند؛
- تجزیه و تحلیل داده‌ها و ترکیب بینش‌هایی که می‌تواند فرآیند تصمیم‌گیری سازمان را بهبود ببخشد؛
- ایجاد گزارش‌ها و ارائه‌هایی که بینشهای آینده‌نگاری را به ذینفعان کلیدی منتقل می‌کند؛
- همکاری با سایر بخش‌های درون سازمان برای اطمینان از اینکه بینشهای آینده‌نگاری در استراتژی سازمان ادغام شده است؛
- شناسایی ریسک‌ها و فرصت‌های بالقوه‌ای که سازمان ممکن است در آینده با آن‌ها مواجه شود؛
- ارائه آموزش و پشتیبانی از سایر بخش‌های سازمان برای کمک به استفاده از بینش آینده‌نگاری در فرآیند تصمیم‌گیری.
هر تیم آینده‌نگاری باید بازیگران و مهارت‌هایی زیر را در سبد خود داشته باشد:
۱- ناظر آینده نگاری
مدیر آینده‌نگاری (Foresight Director) علاوه بر نظارت بر تیم، نقش مهمی در تعیین چشم‌انداز و جهت‌گیری تلاش‌های آینده‌نگاری سازمان دارد. این امر شامل شناسایی روندها و تحولات کلیدی که به احتمال زیاد در آینده بر سازمان تأثیر می‌گذارند و همکاری با سایر رهبران ارشد برای تعیین اهداف و اولویت های بلند مدت سازمان است. برای موفقیت در این نقش، مدیر آینده‌نگاری باید درک عمیقی از صنعت و روندهای نوظهور و همچنین تفکر راهبردی قوی و مهارت‌های تحلیلی داشته باشد. این فرد همچنین باید بتواند ایده‌ها و بینشهای پیچیده را به طور واضح و قانع‌کننده، هم به تیم آینده‌نگاری و هم به سهامداران کلیدی در سراسر سازمان، منتقل کند.
۲- تحلیلگر آینده نگاری
تحلیلگر آینده‌نگاری مسئول ارزیابی روندها، فناوری‌ها و سایر پیشرفت‌هایی است که احتمالاً بر سازمان تأثیر می‌گذارند. تحلیلگر آینده‌نگاری همچنین مسئولیت یک موضوع یا اولویت مربوط به آینده که برای موفقیت شرکت حیاتی شناخته شده است را برعهده دارد. این مسئولیت، نیاز به درک عمیق صنعت، روندهای نوظهور و چشم انداز فناوری و همچنین توانایی تجزیه و تحلیل و ترکیب اطلاعات پیچیده از منابع مختلف دارد. تحلیلگر همچنین مسئول توسعه‌ی سناریوها و توصیه‌هایی است که به سازمان کمک می‌کند تا آینده را پیش‌نگری کند و برای آن آماده شود و این بینش‌ها را به ذینفعان کلیدی منتقل کند.
۳- دیده‌بان بینش بازار
دیده‌بان یا پیشاهنگان بینش بازار (Market Insight Scouts) مسئول انجام تحقیقات، تجزیه و تحلیل داده‌ها و شناسایی روندهایی هستند که می‌توانند بر آینده سازمان تأثیرگذار باشند. این افراد از ابزارها و روش‌های مختلفی مانند سناریونگاری، پویش محیطی و تحلیل روند برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌کنند. پیشاهنگ بینش بازار علاوه بر مهارت‌های تحقیقی و تحلیلی خود باید ذهنیتی کنجکاو و اکتشافی داشته باشد و همیشه به دنبال منابع جدید اطلاعات و کشف تحولات نوظهور باشد. آن‌ها همچنین باید بتوانند بینش خود را با حوزه‌های که سازمان بر آن‌ها تمرکز دارد، مرتبط کنند تا بتوانند این موضوع را که چگونه این روندها و پیشرفت‌ها می‌توانند بر محصولات، خدمات و عملیات سازمان تأثیر بگذارند را شناسایی کنند.
۴- متخصص موضوعی
متخصصان موضوعی (Subject Matter Expert) (SME)، متخصصان حوزه‌های خاصی مانند فناوری، سیاست یا جمعیت شناسی هستند. آن‌ها بینش‌هایی را در مورد اینکه چگونه این حوزه‌ها ممکن است بر سازمان تأثیر بگذارند، ارائه می‌دهند و به تیم آینده‌نگاری کمک می‌کنند تا چشم‌اندازهای دقیق و جامع‌تری از آینده ترسیم کنند. این افراد همچنین باید بتوانند توصیه‌ها و بینش‌هایی عملی را برای کمک به سازمان در واکنش به روندها و تحولات در حال ظهور ارائه دهند. علاوه بر تخصص خود در زمینه‌های خاص، متخصصان موضوعی باید از مهارت‌های تحلیلی قوی برخورداد باشند که به آن‌ها قدرت شناسایی و تفسیر روندها و تحولات را بدهند.
۵- دیده بان‌های عام
هر کسی در سازمان شما می‌تواند دیده‌بان شود! دیده‌بان شهروند (Citizen Scouts) افرادی در سازمان هستند که مشتاق آینده هستند و می‌خواهند در فرآیند آینده‌نگری سهیم باشند. آن‌ها ممکن است آموزش رسمی در زمینه‌ی آینده‌نگاری یا روش‌های تحقیق نداشته باشند، اما دیدگاه و دانش منحصر‌به‌فردی از فرهنگ و عملیات سازمان به ارمغان می‌آورند که می‌تواند به مسئولان تیم آینده نگاری کمک بزرگی بکند.
۴) با ذی نفعان مشارکت کنید.
مشارکت با سایر ذینفعان در سازمان برای موفقیت تیم آینده‌نگاری شما ضروری است. تیم آینده‌نگاری ممکن است به بینش‌ها و دانش ارزشمند در مورد آینده دسترسی داشته باشد، اما باید با سایر ذینفعان همکاری کند تا این بینش‌ها را به استراتژی‌های عملی تبدیل کنند. بهتر است این مشارکت‌ها از همان ابتدای تشکیل تیم و تعریف اهداف اتفاق بیافتد. یادمان باشد که بدون تایید و حمایت مدیران و ذی نفعان مهم و کلیدی، انجام یک فعالیت آینده‌نگاری در سازمان راه به جایی نمی‌برد.
۱- رهبری اجرایی
تیم رهبری اجرایی سازمان اغلب مخاطبان اولیه‌ی بینشهای آینده‌نگاری هستند. آن‌ها مسئول تصمیم‌گیری‌های استراتژیکی هستند که آینده سازمان را شکل می‌دهد. بینشهای آینده‌نگاری می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند که سناریوهای بالقوه آینده را شامل می‌شود.
۲- واحد مدیریت نوآوری
واحد مدیریت نوآوری مسئول شناسایی و توسعه محصولات و خدمات جدید است تا به سازمان کمک کند در رقابت باقی بماند. تیم آینده‌نگاری می‌تواند به این تیم کمک کند تا روندها و فناوری‌های نوظهوری را شناسایی کند که ممکن است بر بازار تأثیر بگذارد و یک نقشه‌ی راه برای نوآوری‌های آینده ایجاد کند.
۳- واحد تحقیق و توسعه
بخش تحقیق و توسعه مسئول توسعه‌ی فناوری‌ها و محصولات جدید است. تیم آینده‌نگاری می‌تواند به این تیم کمک کند تا فناوری‌ها و روندهای نوظهوری را شناسایی کند که ممکن است بر اولویت‌های تحقیقاتی سازمان تأثیر بگذارد و سرمایه‌گذاری‌های آن را در واحد تحقیق و توسعه هدایت کند.
۴- واحد برنامه‌ریزی راهبردی، واحد استراتژی سازمانی
تیم برنامه‌ریزی راهبردی مسئول تدوین برنامه‌ی استراتژیک بلند مدت سازمان است. تیم آینده‌نگاری می‌تواند به این واحد کمک کند تا روندهای آینده را پیش‌بینی کند و سناریوهایی را توسعه دهد که آینده‌های مختلفِ ممکن را برای سازمان بررسی می‌کند که به نوبه‌ی خود می‌تواند از توسعه‌ی برنامه‌ی راهبردی اطلاع دهد.
۵- بازاریابی و فروش
واحد بازاریابی و فروش مسئولیت توسعه و اجرای استراتژی‌های بازاریابی و فروش سازمان را بر عهده دارد. تیم آینده‌نگاری می‌تواند به این واحد کمک کند تا نیازها و ترجیحاتِ در حال تغییر مشتری را درک کند و استراتژی‌هایی را برای برآورده کردن این نیازها توسعه دهد.
۶- ذینفعان خارجی
مشارکت با ذینفعان خارجی مانند مشتریان، تأمین‌کنندگان و کارشناسان صنعت می‌تواند بینش ارزشمندی را در مورد روندهای نوظهور و نیازهای مشتری ارائه دهد. به وسیله‌ی تعامل با طیف وسیعی از ذینفعان داخلی و خارجی، تیم آینده‌نگاری می‌تواند اطمینان حاصل کند که بینشهای آن‌ها مرتبط، قابل اجرا و همسو با استراتژی کلی سازمان است.
۵) یافته‌ها را به اشتراک بگذارید.
برقراری ارتباط مؤثر در حوزه‌ی هوش آینده‌نگاری برای کسب و کارها به منظور جلوتر ماندن از رقبا بسیار مهم است. شرکت‌هایی که می‌توانند هوش آینده‌نگاری را در فرآیندهای تصمیم‌گیری خود تفسیر و به کار ببرند، می‌توانند موقعیت بازار، توسعه‌ی محصول و مزایای استراتژی کسب و کار را به دست بیاورند. طراحی کانال‌ها و قالب‌های اختصاصی، برای ارتباط ضروری است. در ادامه به چند مورد که در برخی از سازمان‌ها به خوبی کار می‌کنند، اشاره می‌کنیم:
۱- رادارهای روند و رادارهای فناوری
رادارهای روند و رادارهای فناوری ابزارهایی بصری هستند که نمایی کلی و پویا از روندها و فناوری‌های نوظهور را ارائه می‌دهند. این ابزارها معمولاً روندها و فناوری‌ها را در سطوح مختلف بلوغ یا میزان تأثیر طبقه‌بندی می‌کنند و درک تأثیر بالقوه بر تجارت را برای کارکنان آسان‌تر می‌نمایند. از رادارهای روند و رادارهای فناوری می‌توان برای شناسایی فرصت‌های جدید، ارزیابی ریسک‌ها و اولویت‌بندی سرمایه‌گذاری‌ها استفاده کرد.
۲- گزارش‌ها و ارائه‌ها
بصری‌سازی و گزارش داده‌های مربوطه برای جذب و متقاعد کردن مدیریت جهت سرمایه‌گذاری و تلاش‌های آینده‌نگاری و نوآوری حیاتی است. گزارش‌ها روشی موثر برای انتقال اطلاعات دقیق در مورد روندها و فناوری‌های نوظهور هستند. این گزارش‌ها باید شامل تجزیه و تحلیل، داده‌ها، رتبه‌بندی‌ها و نمونه‌های بهترین عملکرد برای پشتیبانی از بینش باشد. با اشتراک‌گذاری منظم گزارش‌ها، مدیران اجرایی، مدیران و کارمندان را در جریان آخرین روندها و فناوری‌های صنعت قرار دهید و یا از بصری‌سازی داده‌ها؛ مانند رادارها، رتبه‌بندی‌های روند و فناوری، نمایش پورتفولیو، بوردهای کانبان (ابزارهایی برای بصری‌سازی گردش کار – Kanban boards) یا ره‌نگاشت‌ها در ارائه‌ها استفاده کنید.
۳- خبرنامه‌ها
خبرنامه‌ها روشی ساده و موثر برای انتقال منظم بینشهای آینده‌نگاری به کارکنان هستند. این خبرنامه‌ها می‌توانند شامل مقالات، خلاصه‌ای از گزارش‌ها یا خلاصه‌‌های کوتاهی از روندها و فناوری‌های نوظهور باشند. خبرنامه‌ها را می‌توان از طریق ایمیل، اینترانت یا پلتفرم‌های ارتباطی در سطح شرکت توزیع کرد تا تعامل و اشتراک دانش را افزایش دهد.
دیدگاهتان را بنویسید