پیش از آنکه به آینده مطلوب و دلخواه خود نقل مکان کنید، لازم است ایده مناسب و یک چشم‌انداز از آینده خود داشته باشید. اغلب ما چشم‌اندازی از جامعه آینده داریم. اگرچه تعداد کمی از ما واقعا آن را بیان می‌کنیم یا به طور جدی در مورد آن فکر می‌کنیم. بسیاری از مؤسسات و شرکت‌ها، یک چشم‌انداز (Vision) از کسب و کار خود دارند، اما این چشم‌اندازها محدود به پروژه‌های آینده و تولید محصولات جدید آنهاست.

در آینده پژوهی، چشم انداز نقش خاصی در یک روش به نام پس نگری (Backcasting) ایفا می‌کند. هدف از پس نگری آماده ساختن سیاست‌گذاران و عموم علاقه‌مندان به تصاویر آینده به عنوان یک زمینه برای تصمیمات و شکل دادن به آرا است، به این امید که دانش جدید و ایده‌های جدید ممکن است منجر به شناسایی برخی از آرا کاملا جدید شود. برخلاف پیش بینی، که روندها را تجزیه و تحلیل می‌کند و به آینده پیش رو می‌نگرد، پس نگری، چشم‌اندازهای آینده هنجاری را به منظور تهیه استراتژی به کار می‌برد.

تشخیص تمایزات میان پیش بینی و پس نگری حائز اهمیت است: پس نگری در یک بافتار اکتشافی تنظیم می‌شود، در حالی‌که پیش بینی در یک بافتار استدلالی. پس نگری به واسطه هدف و غایت شکل گرفته، در حالی‌که پیش بینی بر اساس روابط علّی و معلولی. اصول اساسی پس نگری عدم قطعیت و عدم تعین هستند در حالی‌که در مورد پیش بینی آن‌ها جبرگرایی و پیشگویی‌پذیری هستند.

بدین ترتیب، پس نگری راه را برای دور شدن از روندهای جاری و ایجاد آینده‌های مطلوبی که اساساً متفاوت از وضعیت موجود هستند، باز می‌گذارد. پس نگری به طرز خاصی سودمند است و خود به خود زمانی رخ می‌دهد که تحلیل روند و پیش‌بینی‌های بلند مدت حاکی از اهداف و مقاصدی هستند که نمی‌توانند با زمانِ مصرح مطابق باشند و نیاز به راه حل‌هایی است که در حقیقت روندها را بشکنند. پس نگری یک ابزار اساسی برای برنامه‌ریزی شهری، تصویر آینده‌های شهرها، مدیریت منابع از قبیل آب و انرژی، توسعه حمل و نقل و بررسی مسائل پایداری است.

مانند هر روش دیگر در آینده پژوهی، چندین رویکرد نسبت به پس نگری وجود دارد. برخی آشکارا هنجاری، هدف‌گرا و مقصدگرا هستند. یک روشِ بخصوص، مشهور به گام طبیعی (The Natural Step) با هدف مقابله با پیچیدگی توسعه تکنیک‌ها برای حفاظت از گونه‌های جانوری و گیاهی و زیست بوم‌هاست، که به طور گسترده‌ای در سوئد و کانادا مورد استفاده قرار گرفته است.

روش دیگر، به نام STD برگرفته از نام برنامه دولتی کانادا برای توسعه پایدار فناوری (Sustainable Technology Development) است، که در همان‌جا ایجاد شده، و مشارکت گسترده ذی نفعان را در بر می گیرد، بر خلاقیت به منظور ترد و کنار گذاشتن باورها و مفاهیم مرسوم تاکید می کند و در افق های زمانی ۵۰ سال آتی و پس از آن کاوش می نماید. اما تمام روش های پس نگری از یک شیوه عمل استاندارد پیروی می کنند که شامل ۵ مرحله است: (۱) تنظیم دستور کار و شناسایی ذی نفعان؛ (۲) ساخت چشم اندازهای آینده پایدار؛ (۳) پس نگری؛ (۴) توسعه، تجزیه و تحلیل و تعریف پشتیبانی و دستور کار  (اقدام)؛ (۵) تعهد جمعی به تغییر.

هر فعالیت پس نگری ِ معنادار باید شامل دامنه وسیعی از ذی‌نفعان باشد. در مورد مؤسسات، دامنه کاملی از کارکنان، از بالا تا پایین، باید درگیر باشند. اجتماعات و شهرها باید بازیگرانی از گروه‌های اجتماعی مختلف و نیز دولت، شرکت‌ها، گروه‌های علاقه‌مند عمومی، کارشناسان و دانشگاهیان را در بربگیرد و همه در حال توسعه یک چشم‌انداز مشترک و انجام برنامه‌ریزی معکوس باشند. برای مثال یک پس نگری که در گوتنبرگ سوئد برگزار شد، اکثر موسسات شهر، شامل دانشگاه، شرکت های خدماتی، شرکت های منطقه‌ای و وابسته به شهرداری و نیز شهروندان شهر را در برگرفت. به علاوه، باید دستور کاری روشن برای فعالیت وجود داشته باشد: به چه می‌نگرد؟

«پروژه گوتنبرگ، ۲۰۵۰» که هدف آن تبدیل گوتنبرگ به یک شهر پایدار است، طراحی شهری، مواد غذایی، بازیافت، حمل و نقل و انرژی خورشیدی را در نظر گرفت و برنامه‌های بلند مدت پیچیده برای هر یک از آن‌ها ایجاد کرد. اما پس نگری لازم نیست چنان پیچیده باشد، می‌تواند توسط اجتماعات کوچک نیز، به همان اندازه موثر، انجام گیرد و بر جزئیات دقیقی چون شغل و نوزایی یک حوزه محلی متمرکز باشد.

هم‌چنین این نکته را نباید از خاطر دور داشت که اگر چه مرسوم است که شیوه عمل به عنوان مراحل خطی متمایز توصیف شود، این فرآیند می‌تواند تکرار شونده باشد. ممکن است بازگشت به چشم‌اندازها به منظور اصلاح آن‌ها، یا بازگشت به مرحله پس نگری برای توسعه بیشتر ضروری شود. برخی ذی‌نفعان ممکن است از فرآیند خارج و برخی دیگر وارد شوند.