امروزه درک مشترکی از مفاهیم مختلفی چون عدم قطعیت‌ها، ابهامات، پیچیدگی‌ها و بی‌ثباتی‌ها در نقاط مختلف جهان به وجود آمده است. همین امر مدیران و رهبران کسب و کارها را بر‌می‌انگیزاند تا برای مدیریت و برنامه‌ریزی کارآمدتر و تدوین استراتژی‌های مناسب برای توانمندی و موفقیت سازمان و کسب و کار خود در آینده، از ابزارهای متفاوتی استفاده کنند. این ابزارها کارکردهای مشابه و مشترکی دارند و واژه‌هایی بسیار پرکاربرد در متون مختلف مدیریت و مباحث مربوط به آینده پژوهی محسوب می‌شود که در ادامه رهنمودی کوتاه از چیستی و کاربرد آن‌ها ارائه می‌گردد.

• پس‌نگری (Backcasting) 

در پس‌نگری از مشارکت‌کنندگان خواسته می‌شود از نظر زمانی خود را در آینده‌ای خاص تصور کرده و سپس از آن آینده رو به عقب بازگردند و تحقیق کنند که چه چیزی در زمان حال باعث پیدایش و ظهور آن آینده خواهد شد. این شیوه در اغلب موارد برای شناسایی مسیر رسیدن به آینده‌های مطلوب (preferred future) به کار گرفته می‌شود، البته در اجتناب از تحقق یک آینده منفی و نامطلوب نیز کاربرد دارد. برای مثال هدف از پیش‌اجراها (Premortems) شناسایی علل عدم موفقیت یک آینده فرضی است.

• برنامه‌ریزی اقتضائی (Contingency Planning)

این نوع برنامه‌ریزی با آماده‌سازی مشارکت‌کنندگان برای رویدادهای خاصی که ممکن یا حتی محتمل در نظر گرفته می‌شوند به فرایند تصمیم‌گیری کمک می‌کند. یک برنامه احتمالی در صورت ضرورت یک کتاب قواعد کار یا دفترچه راهنما در اختیار افراد و سازمان‌ها قرار می‌دهد.

• شبیه‌سازی بحران و تمرین‌های دور ‌میزی (Crisis Simulations And Tabletop Exercise)

در این شیوه با هدف آماده‌سازی افراد برای شرایط زندگی واقعی، سناریوهایی خاص در اختیار مشارکت‌کنندگان قرار داده می‌شود و سپس از آن‌ها خواسته می‌شود اقدامات خود را تجزیه و تحلیل کنند. این شیوه با روش شبیه‌سازی نبرد که در آن افراد در یک آینده خاص ممکن درگیر می‌شوند، متفاوت بوده و با طیفی از آینده‌های محتمل و قابل قبول سر و کار دارند.

• پیش‌بینی (Forecasting)

در این روش از مشارکت‌کنندگان خواسته می‌شود سیگنال‌های ضعیف تغییر (Weak Signals of Change) را در زمان حال با رصد تغییر و ارزیابی تأثیر بالقوه آن‌ها جستجو نمایند. در این روش همانند بسیاری از مجلات علمی تخصصی این ایده مطرح است که آینده در مواردی که اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد، مشاهده می‌شود.

• سناریوپردازی (Scenario Planning)

سناریو از داستان‌هایی درباره آینده‌های جایگزین برای به چالش کشیدن فرضیات و چارچوب‌بندی مجدد تصورات موجود بهره می‌گیرد. این فرایند، به دنبال پیش‌بینی آینده نیست، بلکه هدف آن کاوش آینده‌های محتمل به منظور بهبود استراتژی است.

• تجزیه و تحلیل روند (Trend Analysis)

این روش از مشارکت‌کنندگان می‌خواهد تا تأثیر بالقوه الگوهای تغییری را که در حال حاضر قابل مشاهده هستند، بررسی نمایند. چارچوب STEEP یک رویکرد ساختارمند رایج است که الگوهای تغییر را به پنج طبقه‌ی اجتماعی، فناورانه، اقتصادی، محیطی و سیاسی تقسیم می‌کند.

• بازی‌های جنگی (شبیه‌سازی نبرد – War Game)

این روش، غالباً با هدف بررسی عکس‌العمل‌ها به شرایط جدید، از مشارکت‌کنندگان می‌خواهد در یک نبرد شبیه‌سازی شده به عنوان حریف یکدیگر شرکت کنند. در این روش همانند سناریوپردازی به دنبال پیش‌بینی آن‌چه که رخ خواهد داد نیست، در عوض به طرح‌ریزی آن‌چه که قابلیت رخ دادن دارد می‌پردازد و از این طریق نگرشی را برای تصمیم‌گیری فراهم می‌نماید. بازی‌های جنگی علی‌رغم نامش این قابلیت را دارد که به چیزهایی فراتر از ابعاد نظامی یک نبرد بپردازد.