مطالعات و پژوهش‌های آینده پژوهانه، آن قسم از تحقیقات علمی هستند که یا با رویکرد اکتشافی در پی پیش‌بینی آینده‌های گوناگون و بدیل‌اند و یا با رویکرد هنجاری به دنبال تصویرسازی از یک آینده دلخواه و مشخص کردن نحوه رسیدن به آن هستند. البته می‌توان هر دو رویکرد را در یک پروژه آینده پژوهی توأمان به کار برد.

نباید از یاد ببریم که قبل از انجام یک پژوهش آینده پژوهانه باید مشخص کنیم که از این پژوهش چه می‌خواهیم. یک آینده پژوه نمی‌تواند پیش‌گویی کند، پس صحبت در مورد آینده‌های دقیق در ساحت مطالعات آینده‌پژوهانه نمی‌گنجد. هم‌چنین یک آینده‌پژوه نمی‌تواند به تنهایی یک پژوهش را به اتمام برساند، مخصوصاً اگر آن تحقیق به دنبال به دست دادن گزاره‌های سیاستی و برنامه‌های معطوف به عمل باشد.

مراحل انجام یک پروژه آینده پژوهی

پس قبل از انجام پژوهش بهتر است تیم سازی کنید. تیمی که حتی‌الامکان حائز شرایط تکثر و علاقه‌مندی اعضا باشد. در چارچوب‌های آینده نگاری، این مقدمات مثل مشخص کردن مسئله، تیم سازی و مطالعات کتابخانه‌ای به مرحله پیش آینده نگاری (pre-foresight) معروفند.
در مرحله بعد یعنی مرحله اصلی آینده نگاری، پژوهش به دنبال استفاده از یک سبد مقتضی از روش‌های آینده نگاری برای انجام تحقیق است. این که از چه روش‌هایی و به چه ترتیبی استفاده شود به هنر و تجربه آینده پژوه بستگی دارد. روش‌های آینده نگاری متنوع هستند و باید از بین روش‌هایی در طیف کمی تا کیفی و خبره محور تا داده محور، ترکیبی خلاقانه و بهینه انتخاب شود.
و در نهایت در مرحله آخر یعنی مرحله (post- foresight) نتایج حاصل از دو مرحله قبل مورد استفاده قرار می‌گیرند. این استفاده می‌تواند به عنوان خوراک فکری برای تصمیم‌گیری باشد یا قسمتی از یک پروژه بزرگ‌تر مانند برنامه‌ریزی استراتژیک و یا گزینه‌هایی برای اقدام باشند. طراحی این مرحله نیز به علم و هنر آینده پژوه بستگی دارد.

نمونه پروژه‌های آینده پژوهی اجرا شده

من نیز در این چارچوب قبلاً چندین پروژه انجام داده‌ام. برخی از این پروژه های پژوهشی عبارتند از:

• شناسایی و تحلیل کلان روندهای آینده و بررسی اثر آن‌ها بر روی مدل کسب و کار شرکت فولاد مبارکه
• آینده نگاری منابع انسانی در شهرداری اصفهان
• تدوین سند آینده پژوهی با رویکرد برنامه‌ریزی مبتنی بر سناریو در شرکت گاز استان اصفهان
• تدوین ره نگاشت اولویت‌های پژوهشی در شرکت برق منطقه ای یزد
• تدوین برنامه راهبردی در حوزه فرهنگ با رویکرد آینده پژوهی در اداره کل اوقاف و امور خیریه اصفهان
• آینده نگاری منابع انسانی در ناجا
• بررسی تطبیقی و انتخاب الگوی آینده نگاری شهر اصفهان
• استفاده از برنامه‌ریزی مبتنی بر سناریو در تدوین راهبردهای شرکت گاز استان اصفهان

و چندین پروژه آینده پژوهی دیگر که به عنوان مجری، آن‌ها را به سرانجام رسانیده‌ام.

انجام پژوهش و ترویج نتایج آن یکی از فعالیت‌‌های حرفه‌ای من است و همیشه برای تحقیق آماده بوده‌ام.

به منظور مذاکره در مورد انجام پروژه آینده پژوهی و پژوهش‌هایی در این زمینه می‌توانید اینجا درخواست خود را ثبت نمایید.