آینده نگاری
بازنمایی واقعیت آینده
به حقیقیترین شکل ممکن
در این نوشته قصد دارم تا آینده نگاری را به زبانی ساده توضیح دهم. ابتدا تعاریف آینده نگاری از منظر افراد مختلف را بررسی کرده، سپس ویژگیهای آن را برمیشمرم. پس از آن، چارچوب آینده نگاری وروس را به عنوان یکی از پرکاربردترین چارچوبها در آینده نگاری معرفی و در نهایت به مبحث آینده نگاری در سازمانها میپردازم.
این نوشتار به هیچ وجه قصدی برای آموزش و انتقال مفاهیم عمیق آینده نگاری ندارد. تنها قصدم یک تلنگر در ذهن مدیران سازمانها برای فکر کردن به جایگاه آینده نگاری در تصمیم گیریهای آنهاست.
اگر مدیر یک شرکت هستید و تصمیمتان پیرامون آینده نگاری جدی است، میتوانید درخواست خود را از طریق لینک مشاوره ثبت نمایید.
۲. فعالیت آینده نگاری
این مرحله شامل سه گام با توالی منطقی است.
- تجزیه و تحلیل:
گام تجزیه و تحلیل بیشتر به عنوان یک مرحله مقدماتی و البته ضروری برای گامهای بعد در نظر گرفته میشود. نوع سؤالهایی که در این مرحله پرسیده میشود اینگونه است: «چه چیزی اتفاق میافتد؟» و ابزارهای رایج در این مرحله تجزیه و تحلیل روند، تحلیل تأثیر متقابل و تکنیکهای تحلیلی مشابه است. نتایج حاصل از تحلیل سپس به گام وارد میشوند.
- تفسیر:
که این سؤال را میپرسد «چه چیزی واقعاً اتفاق میافتد؟» و به دنبال کندوکاو سطوح زیرین ظاهر تجزیه و تحلیل و در پی یافتن ساختار و بینشهای عمیقتر است. اینجا قلمرو آیندهپژوهی انتقادی، تجزیه و تحلیل لایهای علتها، تفکر سیستمی و دیگر رویکردهای عمیق تفکر درباره آینده است.
- چشمانداز:
این گام جایی است که دیدگاههای مختلف درباره آیندههای بدیل بهوضوح بررسی یا خلق میشوند. اینجا جایی است که روشهای سناریونویسی، چشم اندازسازی و روشهای تجویزی در فرایند آیندهنگاری به کار میروند.
۳. خروجیها
خروجی فعالیت آیندهنگاری دو بعدی است: محسوس و نامحسوس. برخی خروجیهای محسوس میتوانند شامل طیف واقعی گزینههای خلقشده باشد. خروجیهای نامحسوس شامل تغییرات در تفکر افراد درگیر در کل فرایند، بهویژه بینشهای درگیر در گام تفسیر و خلق دیدگاههای روبهجلو در گام چشمانداز است. خروجی نامحسوس تا حدودی برای افراد منطقی و عینی بهسختی قابل تأیید یا حتی تشخیص است. اما بدون شک این خروجی مهمترین خروجی است، زیرا بسیاری از مکانیسمهای توسعه استراتژی را تغییر میدهد. روشهای بهکار رفته در گام خروجی حتماً نباید آیندهگرا باشند، چرا که تمرکز این گام بر درک بینشها، پیش از تدوین استراتژی است.
۴. استراتژی
بخش نهایی این چارچوب، استراتژی است. از آنجایی که آیندهنگاری به وقوع پیوسته است، حالا خروجی مناسبی برای تصمیمگیران در تصمیمگیری و هدایت اقدامات استراتژیک برای پیادهسازی (یعنی فعالیتهای آشناتر توسعه استراتژی و برنامهریزی استراتژیک) است. البته نتایج فرایند استراتژی باید به طور مرتب در قالب ورودی چارچوب آیندهنگاری کلی بازخورد داده شود «یک حلقه بسته»، تا ارزیابی مجدد و اصلاحات مسیر در طی سفر استراتژی مستمرا امکانپذیر شود.