کلید ساخت تمدن

۸ مرداد ۱۳۹۳ | یادداشت های شخصی

فرد ال. پولاک (FRED  L.  POLAK) یکی از اولین متفکرانی است که توجه ما را به ضعیف شدن و تحلیل رفتن ظرفیت انسان‌ها در تصویرسازی از آینده‌های متفاوت جلب می‌کند. کتابِ تصویر آینده (۱۹۵۳) او در حالی نگارش شد که تجربه جنگ جهانی دوم، اروپا را فلج کرده بود. بر اساس نظر پولاک توانایی و ظرفیت انسان در ساخت تصاویر ذهنی از «چیزهایی کاملا متفاوت» که تاکنون تجربه نشده و یا ثبت نشده‌­اند، کلید اصلی پویایی تاریخ بشر است.

تصویر سازی آینده

از سطح فردی گرفته تا سطح اجتماعی، تصویرسازی به چیزهایی اشاره دارد که تاکنون وجود نداشته‌­اند. این تصویرسازی، الهام‌بخش نیات ما در حرکتِ رو به جلو است. از تصمیمات روزانه در سطح فردی گرفته تا سطح خانواده، شرکت، اجتماعات، ملیت و حتی جنبش‌های جهانی، همه و همه به سمت تصویر ما از یک آینده مطلوب رو به حرکت هستند.

نوشته مرتبط: معرفی کتاب تصویر آینده

تصویر آینده؛ کلید ساخت تمدن

پولاک اشاره می‌کند که موج‌های بدیل خوش‌بینی و بدبینی مورد مطالعه در فرایندهای فراتاریخی (Macro history) گزینه‌های بدیلی را به عنوان پایان تاریخ مطرح می‌سازند که در آن­ها گاه انسان‌ها در کنار خدا و یا طبیعت در رسیدن به این پایان نقش داشته‌­اند و گاه تنها تماشاچی بازی نیروهای فراطبیعی بوده‌اند. او با مطالعه روندهای تاریخی گوشزد می‌کند که حس خوش‌بینی جوامع نسبت به آینده همواره با یک حس آرمان شهری (utopia) همراه بوده است. خوش بینی آرمان شهری که نتیجه آن جهان بینی غرب در سده‌­های اخیر است. چیزی که حداقل پولاک عقیده دارد در دهه‌های اخیر رو به زوال گذاشته است.

تصویر آینده

از طرفی در دوره‌­هایی از تاریخ که حس بدبینی نسبت به آینده با حس درماندگی در عالم هستی- قهر خدا و نیروهای فراطبیعی با جامعه، جوری که انگار خدا، جامعه را فراموش کرده است- عجین شده، کیفیت قصدمندی و تصویرسازی بشر از ناشده‌­ها رو به زوال گذاشته است. در این شرایط زندگی جامعه در ظرف زمانیِ اکنون محدود شده و هیچ پویایی برای تغییر در جامعه رخ نمی‌دهد.

نوشته مرتبط: جایگاه تصاویر آینده در آینده پژوهی

چه می‌شود اگر بتوان ساز‌و‌کارهای ایجاد این تصاویر را در ذهن افراد و حتی یک مرحله بالاتر یعنی در ذهن جامعه درک و بر مبنای آن به خلق تصاویر مطلوب و مورد نظر پرداخت. این مهندسی و یا به عبارتی ساخت واقعیت اجتماعی آینده می‌تواند مبنایی برای تمدن‌سازی باشد. تمدن‌­هایی که بنا بر علم، خواست و درک مهندسان تصویرسازشان از جهان، می‌توانند بهبودبخش یا نابود کننده گذشته باشند.

۰ دیدگاه

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *