آیا زندگی بر روی این سیاره بهتر خواهد شد؟ وقتی این بهتر شدن‌ها را به سطح ملی تقلیل دهیم، چگونه می‌توانیم معیاری برای اندازه‌گیری این روندهای بهبود یا بدبود داشته باشیم؟

ثروت، سلامتی یا آزادی؟؟ چگونه می‌توان برای این مفاهیم، شاخص ساخت و چگونه می‌توان به درستی آن‌ها را اندازه گرفت و به راستی کدام می‌تواند ملاک بهتر شدن اوضاع باشد؟ این معیارها و معیارهای دیگر در لیست‌های مختلفی از شاخص زندگی بهتر (Better Life Index) گرفته تا ارزیابی توسعه اقتصادی پایدار (Sustainable Economic Development Assessment) و گزارش شادی جهانی (World Happiness Report) نقش دارند.

اما مطالعات جدید، رویکردهای متفاوتی را برگزیده­‌اند. شاخص خوشبختی سیاره (Happy Planet Index)، رویکرد جدیدی است که نخستین گزارش آن در سال ۲۰۱۶ به چاپ رسیده است. این شاخص، به اندازه‌گیری سلامتی و خوشبختی نه به عنوان مفاهیمی ایزوله بلکه در مقابل استاندارد انکارناپذیر جهانی یعنی پایداری می‌پردازد.

به صورت ساده می‌توان این شاخص را با فرمول زیر اندازه‌گیری کرد:

شاخص‌هایی برای بهتر زیستن

زندگی مرفه و طولانی که البته این رفاه و طول عمر به خوبی برای همه آحاد جامعه در دسترس باشد، یعنی به خوبی توزیع شده باشد، تقسیم بر نتیجه‌ای که به دست آوردن این سه مفهوم یعنی رفاه، طول عمر و برابری بر محیط زیست آن کشور گذاشته است.

در این معیار جدید، موفق‌ترین کشورها آن‌هایی هستند که مردم آنها عمری را به شادی می گذرانند و در عین حال هزینه‌های چندانی هم برای محیط زیست ندارند. حالا فکر می‌کنید با این مفاهیم و تعاریف جدید کدام کشورها بالاترین جایگاه را از آن خود خواهند کرد؟

جدول زیر ده کشور اول این لیست از بین ۱۴۰ کشور را نشان می دهد.

خوشبخت‌ترین کشورها کدامند؟

نتایج واقعاً درخور توجه هستند. ۱۰ کشور همگی از ناحیه آمریکای لاتین و آسیا-پاسفیک هستند و در سر لیست کشور کاستاریکا قرار دارد. خوشبخت‌ترین و در عین حال پایدارترین کشور بر روی زمین (توصیه می‌کنم در تب عکس‌های گوگل نام این کشور را جستجو کنید، قطعا مفهوم HPI را بهتر خواهید فهمید 🙂 ).

مطالعات اخیر مؤسسه گالوپ نشان می‌دهد که کشورهای آمریکای مرکزی، سطح رفاه بالایی دارند و هم‌چنین مردمان آن‌ها بیشترین طول عمر را با متوسط ۷۸.۵ سال در دنیا دارند. اما این همه آن چیزی نیست که آن‌ها را در جدول بالا در صدر نشانده است، مردم آن‌ها برای این زندگی طولانی و شاد به زحمت به اندازه یک چهارم مردم در جهان غرب از منابع استفاده می‌کنند. اما چگونه؟

پاسخ قاطع، تعهد و احترام آنها به محیط زیست است.

۹۹ درصد از انرژی مصرفی مردم از منابع تجدید پذیر تأمین می‌شود و دولت‌ها سرمایه‌گذاری‌های پابرجایی را بر روی برنامه‌های اجتماعی مانند آموزش و سلامتی انجام می‌دهند که هزینه‌های آن از طریق مالیات و به طور عمده از طریق پولی که با ملغی کردن ارتش از سال ۱۹۴۹ ذخیره می شود، انجام می‌دهند.

کشورهای ثروتمند غربی بدون در نظر گرفتن مخرج کسر در فرمول بالا، جایگاه خوبی دارند. آنها سطح بالایی از رفاه را برای مردمان خود به ارمغان می‌آورند. اما وقتی به هزینه‌ای که بر روی دست محیط زیستشان می‌گذارند توجه کرده و این مسئله را نیز وارد محاسبات کنیم، از میان آن کشورهای پیشرفته و به اصطلاح جهان اولی تنها نروژ است که در بین ۲۰ کشور اول لیست می‌ماند و در نهایت ایران ما در رتبه ۸۴ قرار می‌گیرد.

برای اطلاعات بیشتر بنگرید به: شاخص خوشبختی سیاره

می‌توانید اطلاعات مفصل‌تری را در این فایل اکسل (اینجا) مشاهده کنید.