کشف فرصت‌ها مرحله‌ی اصلی فرآیند کارآفرینی است. بر اساس تعاریفی که فرصت را هسته مرکزی کارآفرینی معرفی می‌کنند، کارآفرین کسی است که فرصت‌ها را شناسایی و ارزیابی کرده و به کار می‌گیرد. به منظور کشف فرصت‌های آینده باید آینده را بررسی کرد و آینده‌نگاری، یکی از موضوعاتی است که در این حوزه به آن پرداخته شده است.
در حقیقت، ما آینده‌نگاری را فرآیند بررسی آینده در نظر می‌گیریم. آینده‌نگاری، پژوهش آینده‌ی ممکن برای به دست آوردن دانش لازم از آینده و ایجاد آمادگی برای مواجهه با فرصت‌ها و تهدیدهای آن است. آینده‌نگاری باعث ایجاد تفکر گسترده‌تر و خارج از چارچوب و همچنین ترک وابستگی به مسیر می‌شود. کارکرد اصلی آینده‌نگاری ترویج تفکر درباره‌ی آینده است که می‌تواند محدودیت‌های ذهن و تصور انسان را راجع به فرصت‌ها و تهدیدهای آینده، رفع کند. اما با این حال، مطالعات خیلی کمی در زمینه‌ی نقش آینده‌نگاری در کشف فرصت‌ها انجام شده و بیشتر در مورد نقش آن در فرآیندهای تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری، توسعه استراتژی و نوآوری بحث شده است.
کشف فرصت‌ها:
در کل دو راه برای فرصت‌های کارآفرینانه وجود دارد، کشف فرصت یا خلق فرصت. بر اساس اولین روش، افراد به دنبال شناسایی فرصت‌هایی هستند که توسط عوامل خارجی ایجاد شده و در محیط پیرامون وجود دارند. در این روش، اطلاعات بازار و صنایع برای شناسایی فرصت‌ها تحلیل می‌شوند. دومین روش اما، در شرایط عدم قطعیت انجام می‌شود که در آن، اطلاعات لازم برای ایجاد فرصت، در دسترس نیست و وجود ندارد. بنابراین، کارآفرینان باید با چشم بسته یک سری فعالیت‌ها و واکنش‌هایی داشته باشند که می‌توانند منجر به خلق فرصت‌ها شوند.
عوامل کشف فرصت‌ها به شرح زیر می‌باشند:
-
دانش قبلی
یکی از مهم‌ترین عوامل کشف فرصت‌های کارآفرینانه بوده و منظور از آن داشتن دانش در حوزه‌ی خاصی است که نتیجه‌ی تجربه‌ی کاری، تحصیلات و موارد دیگر باشد. داشتن دانش قبلی راجع به بازار، مشکلات مشتریان و راه‌های برطرف کردن نیازهای بازار نقش مهمی در شناسایی فرصت‌ها دارد.
-
هوشیاری کارآفرینانه
محققان زیادی به اهمیت هوشیاری کارآفرینانه در کشف فرصت‌ها اشاره کرده‌اند. این مؤلفه، نوعی قابلیت پردازش شناختی و ادراکی است که به کارآفرین در شناسایی فرصت‌هایی که دیگران نادیده گرفته‌اند، کمک می‌کند. به عقیده‌ی آردیچویلی و کاردوزو، کارآفرینان در طول فرآیند کشف فرصت‌ها، آگاهی و هوشیاری بیشتری نسبت به اطلاعات و تغییرات محیطی دارند. اما برخی دیگر از محققان بر این باورند که هوشیاری کارآفرینانه، بیشتر پویش و پژوهش حساب شده و سنجیده‌ی محیط است تا یک مهارت شناختی صرف.
-
یادگیری کارآفرینانه
یادگیری کارآفرینانه یک توانایی شناختی برای به دست آوردن دانش و تجربه و به کارگیری آن‌ها برای شناسایی فرصت‌هاست.
-
خلاقیت
محققان زیادی به رابطه‌ی میان خلاقیت و کشف فرصت‌ها اشاره کرده‌اند. محققی به نام شامپتر اذعان کرده است که کارآفرینان موفق برای کشف فرصت‌های جدید، خلاقیت خود را به کار می‌گیرند. همچنین آردیچ ویلی و همکاران معتقدند که خلاقیت ازجمله ویژگی‌های فردی مهم برای کشف فرصت‌هاست.
-
تغییر محیط
فیت بیان می‌کند که آگاهی از سیگنال‌ها راجع به تغییرات محیطی و واکنش سریع در مقابل آن‌ها، مؤلفه‌ی مهمی در شناسایی فرصت‌هاست. همچنین به گفته‌ی شامپیتر و شین تغییرات فناورانه از جمله منابع مهم فرصت‌های کارآفرینانه هستند.
-
شبکه‌ی اجتماعی و ارتباطاتی
شبکه‌ی اجتماعی و ارتباطاتی نقش قابل توجهی در فرآیند کشف فرصت‌ها دارد. شبکه‌ی اجتماعی و ارتباطاتی به عنوان یک منبع اطلاعات خیلی مهم، دانشی را به کارآفرینان ارائه می‌دهد که توانایی آن‌ها برای شناسایی فرصت‌ها را افزایش می‌دهد. روش های آینده نگاری
آینده‌نگاری:
یکی از موضوعات اصلی در آینده‌پژوهی است که محققان در دهه‌های گذشته توجه بیشتری به آن داشته‌اند. مفهوم آینده‌نگاری بر سه اصل استوار است:
۱) آینده‌های ممکن زیادی وجود دارند.
۲) تغییر را می‌توان تشخیص داده و بررسی کرد.
۳) می‌توان بر آینده تأثیر گذاشت.
در برخی مطالعات، آینده‌نگاری در سطح شخصی بررسی شده است. در کل، آینده‌نگاری فردی، فعالیت‌هایی است که افراد برای پیش‌بینی آینده انجام می‌دهند. تاپینوس و پایپر اینطور بیان می‌کنند که آینده‌نگاری فردی فرآیند معنابخشی به آینده از طریق درک و فهم عدم قطعیت است. برخی اندیشمندان، آینده‌نگاری را نوعی توانایی تلقی کرده و معتقدند که انسان دارای قدرتی درونی برای آینده‌نگاری و آینده‌نگری است که به آن‌ها در خلق و ارزیابی آینده‌های متعدد ممکن و انتخاب یکی از آن‌ها کمک می‌کند.
مارینووا ابعاد آینده‌نگاری فردی را در ۴ دسته طبقه‌بندی می‌کند، ۱) رفتار انسان: آینده‌نگاری یعنی افراد چه کاری می‌توانند انجام بدهند و چه کاری در حقیقت انجام می‌دهند. ۲) صفت انسان: آینده‌نگاری روشی است که افراد از طریق آن آینده را درک می‌کنند تا بینش لازم را به دست بیاورند. ۳) فرآیندهای عصب‌شناسی: آینده‌نگاری مبنای بیولوژیکی داشته و به دلیل فعالیت‌های هورمونی و فرآیندهای عصبی ایجاد می‌شود. ۴) تفکر و اقدام: آینده‌نگاری، ترکیبی از شناخت (تفکر) و اقدام (رفتار) است.
محققی به نام اسپانیول و همکارانش بیان کرده‌اند که آینده‌نگاری به مدیران کمک می‌کند که فراتر از چارچوب‌ها و بسیار گسترده‌تر تفکر کنند، بتوانند بر محدودیت‌های شناختی خود غلبه کنند، حوزه‌ی راه‌حل‌یابی خود را گسترده‌تر کنند و چارچوبی نظام‌مند برای کشف دیگر گزینه‌های استراتژیک ارائه دهند.
نقش‌های آینده‌نگاری:
آینده‌نگاری یکی از ابزارهای رایج و بسیار کاربردی در حوزه‌ی توسعه‌ی راهبردی به شمار می‌رود و ارتباط تنگاتنگی با تنظیم و برنامه‌ریزی راهبرد و استراتژی دارد. از جمله نقش‌های آینده‌نگاری می‌توان به بهبود توسعه‌ی استراتژی، تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری و نوآوری اشاره کرد.
آینده‌نگاری و کشف فرصت‌ها:
آینده‌نگاری به تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کند که فرصت‌های تجاری و موقعیت‌های پیش رو را بررسی و ارزیابی کنند. محققانی به نام برخوت و هرتین، آینده‌نگاری را به عنوان روشی برای تفکر راجع به آینده، شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهایی معرفی کرده‌اند که در سال‌ها و دهه‌های پیش رو ممکن است اتفاق بیفتند. آینده‌نگاری به عنوان یک فرآیند یادگیری به افراد و شرکت‌ها کمک می‌کند که فرصت‌های پیش رو را به دست آورده و در مقابل تهدیدها پیش از وقوع آن‌ها، واکنش نشان بدهند.
اسپانیول و همکارانش، ۵ ابزار آینده‌نگاری را معرفی کرده‌اند که می‌توانند به مدیران کمک شایانی بکنند. این ابزارها عبارتند از: بررسی روندها، بررسی میزان حساسیت مدل تجاری، تخیل، پیش‌بینی اندازه بازار و تفکر مبتنی بر سناریو.
تفکر مبتنی بر سناریو یکی از رایج‌ترین روش‌های آینده‌نگاری است. سناریوها داستان‌های قابل اعتماد و به هم پیوسته‌ای هستند که راه‌های مختلفی را که به آینده‌های ممکن ختم می‌شوند،نشان می‌دهند. بر اساس نظریه بیشاپ و همکارانش، سناریوها از دو جهت با آینده‌شناسی مرتبط هستند: اول آنکه امکان تفکر خلاقانه و عمیق درباره‌ی آینده و مدیریت ریسک عدم آمادگی را فراهم می‌کنند. دوم اینکه به در نظر گرفتن آینده‌های محتمل و متعدد و همچنین آمادگی برای شرایط عدم قطعیت، کمک می‌کنند. در تحقیقات زیادی بیان شده است که تفکر مبتنی بر سناریو، باعث کاهش عدم قطعیت و پیچیدگی فضاهای کاری و تجاری در آینده شده و به کشف فرصت‌های بالقوه کمک می‌کند.
فرآیند آینده‌نگاری کارآفرینانه:
کسانی که در جستجوی فرصت‌ها هستند برای به دست آوردن فرصت‌های کارآفرینانه در آینده، سه اصل داده‌ها، عملکردها و روش‌ها را در نظر می‌گیرند.
داده‌ها مربوط به اطلاعاتی هستند که برای به دست آوردن ایده و بینش در مورد آینده، از آن‌ها استفاده می‌شود. اولین و مهم‌ترین داده، روندها و پیشرفت‌هایی هستند که به افرادی که به دنبال فرصت‌ها هستند کمک می‌کنند تا آینده‌های ممکن را پیش‌بینی کنند. داده‌ی مهم بعدی، دیدگاه‌ها و فعالیت‌های مردم و شرکت‌های دیگر است و جویندگان فرصت‌ها معتقدند که باید منطقه‌ی امن خود را رها کرده و ایده‌های جدید را با آغوش باز بپذیرند تا افق دیدی فراتر از موقعیت حال حاضر خود داشته باشند. به علاوه، دانش قبلی و تجربه‌ی این افراد هم از جمله داده‌های مهمی هستند که روند آینده‌نگاری برای کشف فرصت‌ها را تسهیل می‌کنند.
عملکرد، مربوط به فعالیت‌هایی است که در فرآیند کشف فرصت‌ها انجام می‌شوند و نتایج به دست آمده از تحقیقات نشان می‌دهند که تعامل و برقراری ارتباط با دیگران و همچنین تحقیق، از جمله فعالیت‌هایی هستند که اشاره‌ی بیشتری به آن‌ها شده است. محققان بر این باورند که آینده‌نگاری، سطح آگاهی و حساسیت نسبت به روندها و سیگنال‌های محیطی را افزایش می‌دهد.
روش‌ها هم به معنی ابزارها و شیوه‌های خاصی است که در فرآیند آینده‌نگاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. این روش‌ها، به افرادی که در جستجوی فرصت‌ها هستند در شناسایی فرصت‌های آینده، کمک می‌کنند. مهم‌ترین روش در این‌جا، تفکر بر مبنای سناریو است که به آن اشاره شد. سناریوها، آینده‌های محتملی هستند که افراد با در نظر گرفتن آن‌ها می‌توانند عمیق‌تر و خلاقانه‌تر درباره‌ی آینده تفکر کرده و فرصت‌های بالقوه را شناسایی کنند.
مطالعه بیشتر: موج سوم، چشم‌اندازهای یک کارآفرین از آینده
منبع:
۰ دیدگاه