یکی از هزاران چالشی ‌که جهان امروز با آن مواجه است، چگونگی شکل‌گیری چهارمین انقلاب صنعتی است که در دهه دوم قرن حاضر با شروع آن روبه رو هستیم. فناوری‌ها و رویکردهای جدید، جهان‌های فیزیکی، دیجیتال و بیولوژیکی‌ را به گونه‌ای در یک‌دیگر ادغام می‌کند که این هم‌آمیزی، توان آن را دارد که اساساً نوع بشریت را تغییر شکل دهد. میزان مثبت و سازنده بودن این تغییر شکل، بستگی به این دارد که ما چگونه ریسک‌ها و فرصت‌های موجود در طول این مسیر را هدایت می‌کنیم.

توانمندی انسان‌ها در مواجهه با تغییرات انقلاب صنعتی چهارم

چهارمین انقلاب صنعتی بر پیکره سومین انقلاب صنعتی که به عنوان انقلاب دیجیتال نیز معروف است و مستلزم تکثیر رایانه‌ها است، بنا نهاده می‌شود. اما موج جدید تحول، از ماقبلی‌های خود، در چند بعد اساسی، متفاوت است. اول آن‌که، نوآوری‌ها را می‌توان توسعه داد و سریع‌تر از همیشه منتشر کرد. دوم آنکه، هزینه‌های حاشیه‌ای تولید کاهش پیدا کرده و شاهد رشد پلتفرم هایی هستیم که به دلیل توانایی در تجمیع و متمرکز کردن فعالیت‌ها در بخش‌های مختلف، باعث رشد بازده به مقیاس می شوند. سوم آنکه، این انقلاب جهانی بر همه‌ کشورها تأثیر خواهد گذاشت و توسط آن‌ها شکل خواهد گرفت و دارای تأثیر در سطح سیستم در نواحی بسیاری است.

چهارمین انقلاب صنعتی دارای پتانسیل قدرت دادن به افراد و جوامع است، همان‌طور که فرصت‌های جدیدی را توسط توسعه‌ اجتماعی، اقتصادی و شخصی فراهم می‌کند. به علاوه می‌تواند موجب به حاشیه راندن برخی از گروه‌ها، تشدید نابرابری، ایجاد ریسک‌های جدید امنیتی، و تضعیف روابط بشری شود.

اگر ما بخواهیم بر مدار کشف فرصت پیش برویم و از مشکلات چهارمین انقلاب صنعتی اجتناب ورزیم، در این صورت باید پرسش‌هایی که ایجاد می‌شوند را با دقت در نظر بگیریم. ما باید درباره‌ ایده‌‌های خود در رابطه با توسعه اقتصادی و اجتماعی، ایجاد ارزش، حریم خصوصی و مالکیت، و حتی هویت فردی، مجدداً بیندیشیم؛ باید به صورت انفرادی و جمعی، به مسائل اخلاقی و معنوی ایجاد شده توسط پژوهش مرزی در هوش مصنوعی و بیوتکنولوژی بپردازیم که توسعه‌ قابل توجه زندگی، دست‌کاری و طراحی کودکان و استخراج حافظه را ممکن خواهد ساخت و هم‌چنین باید با رویکردهای جدید برای روبرو شدن با افراد و پرورش روابط، تطبیق یابیم.

مقیاس چالش نباید کم برآورد شود. چهارمین انقلاب صنعتی می‌تواند منجر به شکل ‌هایی از رشد بشر شود که ماهیت اصلی وجود بشر برای ما پرسش‌برانگیز شود. زودتر از آن چه که بتوان تصور کرد این اتفاق رخ خواهد داد. تأثیر فناوری تلفن همراه بر زندگی ‌ها و روابط ما را در نظر بگیرید. یک پدیده دو سو، از یک سو بیش از هر زمانی در تاریخ، ما را سریع تر و با کیفیت تر به یکدیگر نزدیک کرده است و از سویی پرسش‌های تأمل برانگیزی مانند حریم خصوصی و اعتیاد به فناوری را مطرح ساخته است.

انقلاب صنعتی چهارم؛ تغییر نقش و ماهیت انسان در زندگی

البته فناوری، نیروی خارجی نیست که مردم روی آن کنترل نداشته باشند. ما توسط یک انتخاب دودویی بین پذیرش و رد، در نظر گرفته نمی‌شویم. بلکه، تصمیماتی که ما هر روزه به عنوان شهروند، مشتری و سرمایه‌گذار می‌گیریم، فرایند فناوری را هدایت می‌کند. هر چه بیشتر درباره‌ این تصمیمات بیندیشیم، خود و مدل‌های اجتماعی که به آن‌ها وابسته هستیم را بیشتر بررسی خواهیم کرد و شانس ما در شکل‌دهی به انقلابات فناورانه به روشی که اهداف مشترک ما را رشد دهد و ارزش‌های ما را حفظ کند، بیشتر خواهد بود. در این کار، شکل‌های جدید همکاری و حکومت، در ترکیب با یک دیدگاه و هدف مشترک، ضروری خواهد بود. برای این منظور، نیاز به سه گام اساسی است:

اولاً، ما باید به رشد آگاهی و شناخت مسائل پایه ادامه دهیم. تصمیم‌‌گیری نمی‌ تواند در انزوا رخ دهد. ما نیاز به رویکرد منحصر به فردی داریم که ذهن ‌های برتر را از سراسر جهان، از هر دو بخش عمومی و خصوصی، گرد هم ‌آورد.

دوماً، ما باید شرح‌های سازنده و جامعی را درباره ‌ی چگونگی ایجاد چهارمین انقلاب صنعتی، توسعه دهیم. برای مثال، باید اطمینان حاصل کنیم که ارزش‌‌ها و معنویات، در قلب رفتارهای جمعی و انفرادی ما هستند. از جمله در بازارهای مالی و سرمایه. ما باید فراتر از تحمل و با در نظر گرفتن مهربانی و توجه هوشمندانه حرکت کنیم. اگر تا مرز تحمل پیش برویم، ممکن است خطاهای احتمالی در محاسبات، ما را به جایی آن طرف تحمل پیش ببرد و این یعنی آسیبی بزرگ و شاید غیرقابل جبران.

سوماً، باید برای بازسازی سیستم‌‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود حرکت کنیم. واضح است که ساختارهای حکومتی جاری ما و مدل‌‌های غالب ما برای ایجاد ثروت، برای برآوردن نیازهای جاری و مهمتر آینده مجهز نیستند. آن ‌چه اکنون لازم است تطبیق‌های کوچک مقیاس یا اصلاحات حاشیه ‌ای نیست، بلکه تحول نوآورانه  سیستماتیک است.

 نوشته‌های مرتبط تحت عنوان کلی  انقلاب صنعتی چهارم

چگونگی پیشرفت چهارمین انقلاب صنعتی، مربوط به افراد، فرهنگ و ارزش‌ها خواهد بود. فناوری‌های جدید، اگرچه ممکن است قابل توجه به نظر برسند، اساساً فقط ابزارهای ایجاد شده توسط افراد برای افراد هستند. ما باید این را در ذهن خود داشته باشیم و اطمینان حاصل کنیم که نوآوری و فناوری، به قرار دادن مردم در درجه ‌اول اهمیت، ادامه می‌‌دهند و ما را به سمت توسعه منحصر به فرد و پایدار سوق می‌دهند. هنگامی که ما به آن‌جا برسیم، می ‌توانیم حتی بیشتر پیشرفت کنیم.

عصر جدید فناوری، در صورتی که به روشی مسئولانه و پاسخگو شکل بگیرد، می ‌تواند رنسانس فرهنگی جدید را تسریع کند. با حسی شبیه به این که ما بخشی از چیزی بیش از خودمان هستیم  – یک مدنیت جهانی واقعی.

چهارمین انقلاب صنعتی می‌تواند با منابع سنتی (هر چیزی قبل از این انقلاب) مربوط به کار، جامعه، خانواده و هویت بشر سازگار شود و یا می تواند منجر به یک سطح عالی از هوشیاری جمعی اخلاقی شود که بر اساس درک ما از سرنوشت مشترک (shared destiny)، شکل می گیرد. این دو راهی یک انتخاب از سوی ماست.

منبع با کمی تغییرات

برای مطالعه بیشتر در خصوص چهارمین انقلاب صنعتی بنگرید به: (اینجا)