هنگامی که به آرامی در حال رانندگی هستید، دیگر نیازی نیست تا نور چراغ خودروی شما تا فاصله‌های دورتری را روشن کند (در صورت بروز هرگونه رخداد غیرمنتظره، با توجه به سرعت پایین، امکان عکس العمل سریع و مناسب را دارید). وقتی که با سرعت بیشتر رانندگی می‌کنید، در این صورت چراغ خودرو باید فاصله‌های دورتری را جهت تأمین سلامت در حین رانندگی، روشن کند. به طریق مشابه، ما نیاز داریم تا به رخدادهای ممکن الوقوع آینده بنگریم، چرا که تغییرات پر سرعت‌تر و پرسرعت‌تر می‌شوند. روش شناسی در آینده پژوهی
روش های آینده پژوهی
زمانی که کشتی‌های دریانوردی دل به آب‌های آزاد و ناشناخته می‌زدند، ناخدا فردی را به بالای دکل کشتی می‌فرستاد تا صخره‌ها و نواحی بی‌خطر را پیش از رسیدن کشتی به این نقاط، رصد کند. این روش، یک روشی قدیمی برای بررسی مسیرهای آتی ممکن برای کشتی بوده است. امروزه به علت برهم بستگی و سرعت تغییرات، ما نیازمند روش‌های جدیدی هستیم تا در امر بررسی مسیرهای ممکن آینده برای دنیا، ما را یاری کنند.
چگونه ممکن است شکل‌های آینده هوش مصنوعی، منجر به بروز پدیده بیکاری فراگیر و آشوب و تلاطم‌های اجتماعی گردد و چگونه این وضعیت قابل اجتناب و پیشگیری است؟ این سؤال، سؤالی پیچیده و در عین حال مهم برای ملاحظه است. بدون روش‌های تحقیق در حوزه آینده پژوهی، طرح جدی چنین سؤالاتی غیر ممکن است.
این سؤالات چه هستند و چه روش‌هایی باید جهت توجه به آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد؟ جهان در یک رقابت دوسویه است، رقابتی بین پیاده‌سازی روش‌هایی که به طور مداوم در حال افزایشند و هدف‌شان بهبود شرایط انسان است و به طور مشابه با پیچیدگی و مسائلی با ابعاد جهانی سر و کار دارند. روش‌شناسی تحقیق در حوزه آینده پژوهی، شامل مجموعه روش‌هایی است که ما را با بهبود و ارتقای سطح آینده نگری‌مان برای پیروزی در این مسابقه یاری می کند.
ما نمی‌توانیم آینده را بشناسیم، اما می‌توانیم انبوهی از شرایط بالقوه آینده، چگونگی وقوع و راهبردهای مواجهه با آن‌ها را بشناسیم. این روش‌ها به ما کمک می‌کنند تا اندیشیدن به آینده و نیز حجم وسیعی از داده‌ها و اطلاعات مرتبط را برای شکل دادن به آینده، سازمان‌دهی کنیم. انتقال گسترده از معیشت محصور شده کشاورزی و اقتصاد صنعتی به تمدن‌های نوظهور جهانی هم بسته اینترنتی، مبتنی بر عدم قطعیت‌ها و با سرعتی بی‌سابقه در حال وقوع است.
کتاب آینده پژوهی
این مجموعه کمک خواهد کرد تا این عدم قطعیت‌ها و به همین ترتیب راهبردها نیز شفاف و شناسایی شوند. برای نمونه، جهان به طور گسترده و با سرعتی بیش از عصر انقلاب صنعتی و دوره‌های آغازین عصر اطلاعات، در حال تبدیل کردن مشاغل به حالت خودکار است. چه تعداد از رانندگان تاکسی، رانندگان کامیون و غیره در معرض جایگزینی با خودروهای بدون راننده خواهند بود؟ چه تعداد شغلشان را به خاطر روش‌های تولیدی روبوتیک از دست خواهند داد؟ یا چه تعداد از افرادی که اپراتور تلفن شرکت ها هستند، بخاطر سیستم های هوشمند تلفنی در معرض این رخداد قرار می‌گیرند؟
به علت رشد اقتصادی بدون وابستگی به استخدام، نسبت شمار شاغلین به درآمد کسب و کارها در حال سقوط است. رویدادهای ممکن الوقوع جدید نیز باید فراخوانده شوند. ساختار سناریو گونه روش‌شناسی تحقیق در حوزه آینده پژوهی (Futures Research Methodology 3.0 (FRM)) می تواند از طریق کاوش در آینده‌های بدیل با هدف برنامه ریزی آینده پیش رو، ما را یاری کند.
آینده پژوهی
جناب آقای ابوذر سیفی کلستان، با ترجمه ی بزرگترین مجموعه ی داوری شده بین المللی از روش های بررسی آینده های ممکن الوقوع که در یک جا گردآوری شده است، خدمت بزرگی به ایران کرده اند.
با آرزوی بهترین ها
جروم. سی. گلن
مدیر پروژه ی هزاره، واشنگتن دی. سی. ، ایالات متّحده ی آمریکا
کتاب مرجع روش شناسی آینده پژوهی
روش در آینده پژوهی
نوشتاری که در بالا از نظر شما گذشت، پیشگفتار نویسنده کتاب (Futures Research Methodology 3.0) نوشته (Jerome C. Glenn and Theodore J. Gordon) است که در سال ۲۰۰۹ و در مؤسسه پروژه هزاره (The Millennium Project) منتشر و توسط دوست خوبم آقای ابوذر سیفی به فارسی برگردانده شده است. کتاب مشتمل بر ۳۹ فصل است و همانطور که در عنوان کتاب آمده، مرجع روش‌شناسی آینده پژوهی است.
خواندن کتاب مرجع روش‌شناسی آینده پژوهی به دانش پژوهان و علاقه‌مندان حوزه مطالعات آینده پیشنهاد می‌شود. برای تهیه کتاب به صورت مستقیم می توانید با شماره (۰۹۱۹۹۵۲۴۴۱۵) تماس بگیرید.
جناب دکتر طاهری، دانشمند گرانقدر؛ از عنایت ویژه ی حضرتعالی بسیار سپاسگزارم، امید است این اثر که حاصل تلاش چند ماهه ی بنده و همکارانم می باشد، بتواند در راستای توسعه ی علم و هنر آینده پژوهی راهگشای علاقمندان و آینده پژوهان ایران عزیز باشد. و من الله التوفیق